Projektowanie awaryjnego oświetlenia ewakuacyjnego
Zgodnie z § 181 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690) awaryjne oświetlenie ewakuacyjne należy stosować w pomieszczeniach:
- będących widowniami w kinach, teatrach, filharmoniach i innych podobnych obiektach,
- audytoriach, czytelniach, obiektach rozrywkowych i sportowych, gdzie przewiduje się przebywanie więcej niż 200 osób,
- sal wystawowych w muzeach,
- garaży, które oświetlone są wyłącznie światłem sztucznym i posiadają powierzchnię netto większą niż 1000 m2,
- budynków użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych i magazynowych o powierzchniach netto ponad 2000 m2.
Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne dróg ewakuacyjnych zgodnie z wymaganiami rozporządzenia musi być instalowane:
- w kinach, teatrach, filharmoniach, salach widowiskowych,
- w obszarach oświetlonych wyłącznie światłem sztucznym,
- w obiektach przeznaczonych dla osób o ograniczonej zdolności poruszania się, np. w szpitalach,
- w budynkach użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego zaliczanych do kategorii wysokości wysokich i wysokościowych.
Projektowana instalacja oświetlenia ewakuacyjnego powinna być zgodna z normą PN-EN 50172:2005. Każdy projekt oświetlenia ewakuacyjnego, będącego urządzeniem przeciwpożarowym zgodnie z obowiązującymi przepisami, musi zostać uzgodniony przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.
Do ogólnych wymagań zalicza się oświetlenie urządzeń i stref istotnych z punktu widzenia bezpieczeństwa obiektu. Jeśli punkty pierwszej pomocy, urządzenia przeciwpożarowe lub przyciski alarmowe nie znajdują się w obrębie osi drogi ewakuacyjnej lub w strefie otwartej, to natężenie oświetlenia na poziomie podłogi w ich otoczeniu powinno wynosić co najmniej 5 lx. Zapewnienie odpowiedniego natężenia oświetlenia ewakuacyjnego powinno być spełnione przez prawidłowe rozmieszczenie opraw oświetleniowych. Powinny być instalowane co najmniej na wysokości 2 m nad podłogą.
W celu zapewnienia bezpiecznej ewakuacji oprawy muszą być umieszczane przy drzwiach znajdujących się na drodze ewakuacyjnej, obok wyjścia ewakuacyjnego, w pobliżu znaków bezpieczeństwa, punktów pierwszej pomocy, w obrębie schodów - zapewniając oświetlenie stopni, przy każdej zmianie poziomu, przy zmianach kierunków drogi ewakuacyjnej, przy skrzyżowaniu dróg komunikacji, w pobliżu urządzeń przeciwpożarowych. Oświetlenie ewakuacyjne musi umożliwiać sprawdzenie zadziałania poprzez symulację wyłączenia oświetlenia podstawowego, natomiast w przypadku zaniku oświetlenia podstawowego musi uruchamiać się automatycznie i zapewniać minimalny czas działania przez co najmniej godzinę.
Rozróżnia się kilka obszarów, które powinny spełniać określone wymagania oświetleniowe. Pierwszym obszarem jest oświetlenie drogi ewakuacyjnej, zapewniające bezpieczne przemieszczanie się osób i odnajdowanie właściwego kierunku ewakuacji. Jednym z podstawowych wymagań jest minimalne natężenie oświetlenia, które w osi drogi ewakuacyjnej nie może być mniejsze niż 1 lx. Ponadto należy zachować stosunek maksymalnego natężenia oświetlenia do minimalnego, nie większy niż 40:1. Wskaźnik oddawania barw powinien wynosić co najmniej 40.
Kolejnym obszarem jest strefa otwarta, której odpowiednie oświetlenie ma za zadanie zmniejszać prawdopodobieństwo wystąpienia paniki i ułatwiać dotarcie do drogi ewakuacyjnej. Strefa otwarta będzie występowała w miejscach, gdzie trudno jest ściśle określić przebieg drogi ewakuacyjnej, mogą to być np. hale produkcyjne, magazyny. W obrębie strefy otwartej na poziomie podłogi natężenie oświetlenia musi wynosić co najmniej 0,5 lx. Stosunek maksymalnego natężenia do minimalnego, tak jak dla drogi ewakuacyjnej nie powinien być większy niż 40.
Wyróżnia się także oświetlenie awaryjne strefy wysokiego ryzyka. Celem jego stosowania jest zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom wykonującym niebezpieczne procesy technologiczne oraz podniesienie poziomu bezpieczeństwa innych osób przebywających w takim obiekcie. Natężenie oświetlenia strefy wysokiego ryzyka nie może być mniejsze niż 10% wartości natężenia oświetlenia podstawowego i jednocześnie musi wynosić co najmniej 15 lx.
